De val van het regime en de machtsverschuivingen in Syrië
Sinds de val van het Assad-regime op 8 december 2024 is het land een onzekere en onstabiele fase ingegaan. Gewapende oppositiefacties, onder leiding van Hay’at Tahrir al-Sham, namen de controle over het grootste deel van het Syrische grondgebied over, waardoor een nieuwe fase aanbrak die gekenmerkt werd door onzekerheid en spanning, vooral in de kustgebieden met een grote sektarische en sociale diversiteit.
De kustregio van Syrië wordt steeds ongeruster na veranderingen op de grond
In deze context wordt de Syrische kust, die gewend is aan vreedzame coëxistentie tussen haar verschillende sekten en religies, geconfronteerd met een onbekende realiteit. Als belangrijk bolwerk van de Alawitische gemeenschap is de angst voor represailles of sektarische afrekening zeer reëel. Ondanks het ontbreken van grootschalige directe militaire operaties, is er een reeks van steeds individuelere incidenten ontstaan die een staat van terreur hebben gecreëerd: Gedwongen arrestaties, ontvoeringen, mysterieuze moorden, massaontslagen en duidelijke sociale beperkingen. Deze incidenten waren niet noodzakelijkerwijs georganiseerd, maar versterkten wel een algemeen gevoel van gerichtheid en kwetsbaarheid.
De recente golf van geweld en de ineenstorting van lokale instellingen
Toen deze spanningen escaleerden, en met de herhaling van bepaalde aanvallen die de woede van de bevolking aanwakkerden, kwamen sommige Alawitische militanten in actie als reactie, in een poging om troepen die gelieerd zijn aan de Syrische autoriteiten uit bepaalde gebieden te verdrijven, waardoor de regio in een nieuwe golf van geweld terechtkwam. Vanuit het hele land werden troepen gemobiliseerd en van buiten de kust stroomden gewapende groepen toe, waaronder groepen met een niet-Syrische achtergrond, sommige met bekende banden en andere nog onbekend. Verrassingsoperaties, gewapende confrontaties en het bijna volledig verdwijnen van instellingen verhoogden de onrust, waarbij in de eerste en tweede week van maart 2025 een groot aantal burgerslachtoffers viel bij meerdere slachtpartijen in de Sahel. Bronnen geven aan dat er meer dan 1.500 burgerslachtoffers in het veld zijn geëxecuteerd. U kunt meer lezen in dit artikel.
Herstel van de militaire controle, maar een gebrek aan vertrouwen in de nieuwe autoriteiten
In de afgelopen weken hebben regeringstroepen de controle over het grootste deel van de kust heroverd, en de autoriteiten hebben ook een waarheidscommissie ingesteld om de bloedbaden aan de Syrische kust en de gepleegde schendingen te onderzoeken.
Deze maatregelen hebben het leven echter niet genormaliseerd, en angst blijft de publieke sfeer beheersen, en vertrouwen in de regeringstroepen is er bijna niet, net als vertrouwen in de onderzoekscommissie. Vooral met dagelijks nieuws over nieuwe gevallen van schendingen, verdwijningen, ontvoeringen, beledigingen, diefstallen en meer.
Sektarische retoriek en versnelde sociale desintegratie bedreigen het Syrische weefsel
Tegelijkertijd is het sociale landschap snel aan het versplinteren. De sektarische retoriek bereikt een hoogtepunt op de sociale media, waar haat en leedvermaak wijdverspreid zijn, gemeenschappen collectief verantwoordelijk worden gehouden voor het verleden en pogingen tot begrip of verzoening worden uitgesloten. Aan de andere kant voelen veel Alawieten zich gevangen tussen direct gevaar, officiële veronachtzaming en willekeurige vijandigheid van de bevolking.
De zaak van de ontvoerde Syrische vrouwen: Mysterie en publieke bezorgdheid
Onlangs stond de kwestie van de ontvoerde vrouwen op de voorgrond in het populaire discours, met onbevestigde berichten over de mysterieuze verdwijning van meer dan vijftig Alawitische vrouwen, zonder duidelijke reacties van de officiële autoriteiten. Er zijn tegenstrijdige verslagen en de populaire media haasten zich om scenario’s voor te stellen die variëren van liquidatie, smokkel of politiek gebruik. Bij gebrek aan een onafhankelijk of onpartijdig onderzoek blijft de waarheid in het ongewisse, terwijl de angst toeneemt.
Zorgen over soevereiniteit, eisen voor internationale bescherming en praten over afscheiding
In dit gespannen klimaat worden ideeën om internationale bescherming te eisen in het openbaar geopperd en groeit de angst voor een opdeling, niet als een politieke analyse, maar als een realistische mogelijkheid. Velen vrezen dat deze gebeurtenissen op het terrein plaatsvinden volgens een alomvattend plan dat de weg vrijmaakt voor het uiteenvallen van het land, hetzij door een officiële verdeling, hetzij door een fait accompli. Gesprekken over de regio’s aan de kust, het zuiden en het noordoosten doen de ronde onder de mensen, zij het onofficieel.
Hoop om Syrië te redden en te verenigen
Ondanks al deze verontrustende indicatoren is er nog steeds hoop mogelijk, aangezien andere landen door de geschiedenis heen erin geslaagd zijn om soortgelijke fases te boven te komen. Een echte redding begint niet met officiële verklaringen of slogans, maar met de erkenning dat wat er gebeurt meer is dan een voorbijgaande chaos. Verantwoordingsplicht, transparantie en de bescherming van burgers zonder sektarische discriminatie moeten de eerste stappen zijn. Het tegengaan van haatzaaien begint van binnenuit, vanaf de straat, met initiatieven van individuen, gemeenschappen en regeringen die generalisaties verwerpen en oproepen tot de bescherming van mensen als mensen, niet als vertegenwoordigers van een sekte of partij.
De Syrische kust bevindt zich, net als de rest van Syrië, op een scharniermoment. Of het wordt een model voor een nationaal experiment na de catastrofe, of het wordt het begin van een echte en onomkeerbare scheiding. De beslissing lijkt niet langer alleen in handen van politici te liggen.
